Çürük Temel
| Çürük Temel | |
|---|---|
La Maison d'Argile | |
| Yazar | Emile Fabre’ın eserinden Hüseyin Suat Yalçın tarafından uyarlanmıştır |
| Karakterler | Pervin Ferit Necip Bey İclal Şükran Halim Münire Hizmetçi |
| İlk gösterim | 1933 |
| Ülke | Türkiye |
| Orijinal dil | Türkçe |
| Zaman ve mekân | 20. yy. başı, İzmir |
Çürük Temel, Fransız yazar Emile Fabre'in 1907'de yazdığı üç perdelik tiyatro eserinden 1916'da Türkçeye uyarlanmış tiyatro oyunudur. Darülbedayi’nin sahnelediği ilk oyun olarak tarihe geçmiştir.[1]
Oyun, iflasın eşiğine gelmiş İzmirli zengin bir ailenin, dededen kalma bir halı fabrikasını kimin idare edeceğine dair başlayan aile içi çatışmalar sonucu parçalanmasını konu edinir.[2]
1907’de ilk defa 25 Şubat 1907’de Fransız Devlet Tiyatrosu Comédie-Française’de oynanan La Maison d'Argile adlı eser,[3] ilk defa 1916’da Hüseyin Suat Yalçın uyarlaması ile Çürük Temel adı ile İstanbul’da oynandı. Eser, Tepebaşı Dram Tiyatrosu’nda 20 Ocak 1916’da izleyici ile buluştu ve Darülbedayi’nin halka açık sahnelenen ilk oyunu olarak tiyatro tarihine girdi. I. Dünya Savaşı’nın gölgesinde oynanan oyunun gelirleri Asker Ailelerine Yardım Cemiyeti’ne verildi.[4] 1916’daki ilk gösterimde rol alan oyuncular arasında Muhsin Ertuğrul, Ahmet Muvahhhit, Madam Felekyan; Kınar Hanım, Eliza Binemeciyan vardı.
Çürük Temel, İstanbul Şehir Tiyatroları’nın 80. yıldönümü olan 1995’te Zihni Küçümen’in rejisiyle, eski diline dokunulmadan okuma tiyatrosu olarak sahnelendi.[4] 2014-2015 sezonunda ise günümüz Türkçesine aktarılarak İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda Engin Alkan yönetmenliğinden tek perdelik bir eser olarak yeniden sahneye kondu.[5]
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Varlıklı bir aileye mensup olan Münire Hanım'ın ilk evliliğinden Pervin ve Ferid, ikinci evliliğinden İclal adlı çocukları vardır. Münire Hanım'a babasından miras kalan İzmir'deki halı fabrikasını iflasın eşiğinde olduğu anlaşılmasıyla olaylar gelişir. Münire Hanım, ikinci kocası Necip Bey'in borçlarını ödemek için satmaya kalkar. Ancak aile bireyleri önce fabrikayı kimin yöneteceği, sonra da satışı ve servetin paylaşılması konusunda anlaşmazlığa düşerler. Münire Hanım'ın yirmi yıldır görüşmediği oğlu Ferid ortaya çıkıp fabrikadan pay ister. Fabrikanın başında bulunan Necip Bey buna karşı çıkar. Taraflar çıkarlarını peşinde birbirlerine karşı amansız bir savaş verir ve kimseyi mutlu etmeyen bir şekilde dağılırlar.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "19. İstanbul Tiyatro Festivali Prgoramı". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ Çolak, Öznur Oğraş. "'Çürük Temel' 100 yıl sonra sahnede". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ "The performance : La maison d'argile". 9 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014.
- ^ a b Tanrıverdi, Ali Suat. "100 Yıl Önce 100 Yıl Sonra: Çürük Temel". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ ""İlk Oyun" Çürük Temel 100. yılında yeniden İBB Şehir Tiyatroları Sahnelerinde,". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.